Çay ve Çay Kültürü Hakkında

Nilgün Yalçın ile çay kültürü hakkında söyleşiBilgi, saygı ve incelik…

Artizan Tea kurucusu girişimci Nilgün Yalçın’la “camellia sinensis” hakkında gerçekleştirdiğimiz söyleşi:

Çay nasıl bir bitkidir? Türleri nelerdir? 

Çay yani Camellia sinensis; budama yapılmazsa ağaç görünümünü alan, Camellia cinsine ait, Çaygiller familyasından, her dem yeşil ağaçtır. Ağaç da bir bitkidir, bitki aleminin kapsam açısından genişliğini burada es geçmememiz gerekiyor. Camellia Sinensis, morfolojik olarak üçe ayrılmaktadır. Bu varyeteler çayın üretim şeklinde büyük önem arz etmektedir. Türkiye’de budama yapıldığı için ağaç görünümünden ziyade bitki formundadır. 

Çay üretim şeklinde göre;  beyaz çay, sarı çay, yeşil çay, oolong, siyah çay ve puerh olarak 6’ya ayrılmaktadır.

Türkiye’de yaygın olarak tüketilen çay türü hangisidir? 

Türkiye’de %97 oranı ile tüketilen Türk siyah çayı neredeyse herkes tarafından tercih edilmektedir. Kalan % 3’lük oranda ise bitki çayları, yeşil çay ve diğer çaylar tüketiliyor. 

Türk siyah çayının demlenmesi ve içilmesi konusunda önerileriniz var mıdır? 

Evet, bu konu Türkiye’de çay kültürü oluşması için en dikkat çekmeye çalıştığım konu. Türk siyah çayının demlenmesinde birçok dikkat edilmesi gereken husus bulunuyor.

Çay demlemek

Çay demlemek incelik ister: Fokurdayan suyu çayın üstüne boca etmiyoruz. Demlenmiş posayı saatlerce kaynatmıyoruz!

Öncelikle tercih ettiğiniz suyun musluk suyu olmaması gerekiyor. Temiz su kullanmalısınız. Suyu hazırlarken kettle kullanacaksanız eğer kettle tık diye ses çıkarıp 100°C olduğunda, çay yapraklarının üzerine asla hemen suyu dökmemelisiniz. Suyun azami 95°C olması gerekmektedir. Bunun için de ortalama 2-3 dakika beklerseniz 95°C elde edebilirsiniz. 95°C suyu yavaşça çay yapraklarının üzerine dökebilirsiniz.

Demleme süresi olarak da 15 dakika itibariyle maksimum 20 dakika içinde çayın yapraklarını sudan ayırmalısınız yani posasını çıkarmalısınız. Bu hali ile kulağa biraz uğraşacaksınız gibi geliyor biliyorum ama emin olun çay demleme süreci başlı başına bir alışkanlıktır. Posasını ayırdığınızda (çayınız kaliteli ise) asla atmayın, 2.kez demleyebilirsiniz. Bu kez demleme sürenizi 30 dakikaya çıkarmanız gerekmektedir. 2.kez demleme kesinlikle kaliteli bir çay ile yapılabilir, bunu unutmayın lütfen. Ve yapraklarını ayırdığınız çayınızın demini maksimum 2 saate kadar aynı lezzet ve kalitede tüketebilirsiniz.

O bir yaprak ve belirli bir bileşiğe sahip bunu unutmamalıyız. Belirli sıcaklıktaki su ile belirli sürede bir araya geldiğinde size fayda sunmaktadır. Türk siyah çayının üzerindeki “acı çay” etiketini de ancak bu alışkanlığı edinerek kaldırabiliriz. Çayın faydasına odaklanarak bu alışkanlığı kazanmanız mümkün. Ve tabi gerçek bir çay tadı için de…

Klasik Türk çayının ve farklı çay türlerinin faydaları nelerdir? 

Sağlık konusu ülkemizde büyük sorun. Bilinenin aksine demir eksikliğine dair bir sorununuz yok ise çay içtiğinizde size demire dair olumsuz bir durum yaşatmaz. Sadece demir sorunu olanların yemek ile birlikte tüketmemesi gerekir. Yoksa tanen bileşiğine istinaden demir emiliminde size bir zararı yoktur. Türk siyah çayının ve diğer çayların eğer kimyasal bir ekleme yapılmamışsa size sunacağı birçok sağlık faydası bulunmaktadır. 

Türkiye dünyada çay tüketiminde, üretiminde ve kültür olarak nerededir? 

Dünyada çay üreten ülkeler arasında 5. sıradayız. Çay tüketiminde de dünyada kişi başı 3,5 kg ile 1.sıradayız. Türkiye’de daha önce belirttiğim gibi %97 oranında siyah çay tüketiliyor. Yani daha yeni yeni siyah çay dışındaki dünya çayları bilinmeye ve tüketilmeye başlandı.

Çay kültürü ve çaya saygı

İstanbul Go Okulu’ndan merkezinde Artizan Tea tarafından Büyük Japon Çay Ustası Sen No Rikyu Anısına gerçekleştirilen çay seromonisi ve Koto dinletisi

Benim en önem verdiğim konu çay kültürüdür. Çayı tüketmekle çay kültürü oluşmuyor. Bilinçli bir tüketim sağlanması gerekiyor. Çaya saygı duyan, binlerce yıllık geçmişe sahip Çin, bizim için çok güzel bir örnek. Aynı şekilde Japon kültürünün de ayrılmaz bir parçasıdır çay kültürü. Onlar çaya saygı duymaktadırlar. Ben özellikle bunu anlatmaya çalışıyorum.

Dünya Türkiye’deki çay kültürünü ince belli bardağımız, çay tabağımız ve çay kaşığımız ile bir bütün olarak biliyor. Çayımızın yeteri kadar dünyaya anlatılmadığını çok kez gördüm. Özellikle Çin ve Japonya’da çay seremonileri var. Onların ülke kültürleri dahilinde çay seremonileri büyük saygı çerçevesinde yapılmaktadır. Japon çay seremonisini sizlerle de birçok kez gerçekleştirdik. Hatta Türkiye’de ilk kez büyük Japon çay ustası Sen No Rikyu’yu anma programı yaptık sizinle. Ki Japon çay seremonisi özelinde olan o programda katılımcıların üzerinde muazzam bir etki bıraktığını hep birlikte gördük. Seremoniler çok özel anlar. Bunu hem anlatıp hem de yaşamak ise çok kıymetli benim için.

Artizan Tea markanızı ne zaman ve hangi amaçla kurdunuz? 

2018 Nisan ayında resmi olarak faaliyete başladı Artizan Tea. Çayı anlatmayı misyon edinen bir marka. Bu misyon dahilinde çalışmaları gerçekleştiriyorum. Ülkemizde çaya saygı duyulmamakta. Bu konuya da dikkat çekerek, çaya saygınlık kazandırmak için, çay kültürünü anlatmak üzere çalışmalar yapıyorum. 

Çay türleri

Tek bir çay türüne mahkum değiliz. Farklı lezzetler ve kıvamlar bizi bekliyor…

Artizan Tea eğitimleri hakkında bilgi verebilir misiniz? 

Artizan Tea olarak düzenlediğimiz atölyeler bireysel ya da kurumsal olarak yapılmakta. Bireysel katılımlı bir Artizan Tea Workshop 3 saat olarak planlanmakta, kurumsal taleplere göre saat değişkenliği sağlanmaktadır. İçerikte Çay 101 yani çayın tarihi anlatılmakta, çay tadımları ve seremoniler yapılmaktadır. Talebe göre içerik seçenekleri de oluşturulmaktadır. Eğitimlerin en büyük amacı katılımcıların çay konusunda tüm ön yargılarını kırmaları, otantik dünya çaylarını keşfederek, çay konusunda kendi damak zevklerini de keşfetmelerini sağlamaktır. Eğitimin saat ve içeriğine bağlı olarak minimum 10-15 çeşit çayın tadımı yapılmaktadır. Bu eğitimlerin içeriğinde elbette Türk siyah çayı da bulunmaktadır. Ve çok iyi bir Türk siyah çayı tadımı da yapılmaktadır 😊

Artizan Tea ürünleri hakkında bilgi verebilir misiniz?

Artizan Tea sadece otantik dünya çaylarını sunmaktadır. Yani örneğin Hindistan siyah çaylarından Assam’ı, Hindistan’da olduğu hali ile herhangi bir harman yapmadan özgün hali ile sunuyorum. 9 ülkeden 24 çeşit otantik dünya çayı, Türk siyah çayı da dahil.  Türk siyah çayı Rize’deki eşsiz çay bahçelerinden size eşlik ediyor.

Ürün dışında çay danışmanlığı hizmeti ve çay eğitimleri de vermekteyim. Bunlar yine bireysel ya da kurumsal olarak talebe göre değerlendiriliyor.  

İstanbul Go Okulu’ndan merkezinde Artizan Tea tarafından Büyük Japon Çay Ustası Sen No Rikyu Anısına gerçekleştirilen çay seromonisi ve Koto dinletisi:

0 cevaplar

Cevapla

Yazıyla ilgili yorumlarınızı yazabilirsiniz.
Buraya yorumlarınızı yazabilirsiniz!

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir