Çocuk Gelişimi Üzerine Selçuk Şirin Kitabı: “Yetişin Çocuklar”

Çocuk gelişimi konusunda değerli bir eser: “Yetişin Çocuklar”

Selçuk Şirin Türkiye’den çıkmış en önemli akademisyenlerden. Boston College ve NYU’dan Ögretim Üyesi Mükemmeliyet Ödülü, dünyadaki en büyük eğitim araştırmacıları derneği AERA’dan Araştırma Büyük Ödülü, ABD Çocuk Gelişimi Vakfı’ndan Araştırmacı Ödülü ve Jacob Vakfı’ndan 2018 Sosyal Girişimcilik Ödülü almış bir isim. Selçuk Şirin 2015 yılında ABD Bilimler Akademisi Komisyonu’na da seçilmiş.

Bebeklikten Ergenliğe

Bu değerli bilim adamımız en iyisini yazmak için uzun zamandır ertelediğini belirttiği, ebeveynlere yol gösterecek kitabını Mart 2019’da Doğan Kitap’tan yayınladı. “Yetişin Çocuklar” ana hatlarıyla bebeklikten ergenliğe bireyin büyüme sürecinin önemli noktalarını ele alıyor. Çok detaylı bir rehber ya da ansiklopedi değil ama her ebeveynin ve eğitimcinin mutlaka okuması gereken bir kitap. Üstelik kitabın dili sohbet tarzında, okuması kolay bir dil.

Bu değerli kitaptan günümüz sorunlarına değinen ve benim en çok aklımda kalan birkaç alıntı yapmak istiyorum. Böylelikle hem Selçuk hocanın sözlerine elçi olmuş hem de sizi kitabı okumaya daha iyi teşvik etmiş olurum diye düşünüyorum.

“Bir çocuğu yetiştirmek için bir köy gerekir.”

Kitabın girişinde Şirin eski bir Afrika sözüne atıf yapıyor: “Bir çocuğu yetiştirmek için bir köy gerekir.” Eskiden herkesin birbirini bildiği ve kolladığı mahallelerde yetişenlerin bildiği bir söz bu. Yani etrafta çocuktan sorumlu ve onun bakımına yardımcı olan anne babadan başka halalar, teyzeler, nineler ve komşular varsa bu söze örnek bir durum olabilir. Ancak günümüzde durum pek böyle değil, eski kuşaklar gibi büyük bir ailede yetişmiyor çocuklar. Kocaman bir şehirde anne ve babanın esasen yalnız olduğu ve çocuk yetiştirmeye dair bilgilerin her gün güncellendiği bir dünyada işler artık daha farklı. Şirin bu ebeynlere yardım eli uzatıyor.

Kitapta detaylandırılmış olan çocuk yetiştirme ile ilgili olarak bazı nirengi noktaları var.

• Her çocuk ve hatta her ebeyn farklıdır. Hazır reçeteler birebir uygulanamaz. Çocuğunuzun ve kendinizin mizacını tanıyın ve bu mizaçlara göre uyarlanmış bir yol izleyin.
• “Good enough parenting” sözüne atıf yapıyor Şirin. Yani “yeterince iyi ebeynlik” diyor esas olan. Mükemmel ebeveynlik peşinde koşarak ne kendinizi ne çocuğunuzu yorun diyor. Olduğu kadar iyi olun!
• Çocuğunuzla güvene bağlı, sıcak ve duyarlı bir bağ kurun.
• Evde belli bir rutin oluşturun. Ve ekliyor Şirin: Mutlaka akşam yemeğine ailecek oturun ve bu prensibinizi korumak için çok çalışın.
• Çocuğunuzu başkalarıyla kıyaslamaktan vazgeçin. Her çocuk kendi gelişimsel çizgisinde büyür. Abartılı kaygılarınız asıl sorun haline gelebilir. Şüpheleriniz yoğunsa bir hatta birkaç uzmana danışmak ve ciddi bir sorun yoksa kaygılarınızı kontrol altına almak en doğrusu.

Selçuk Şirin

Ekran Süreleri

Şirin’in kitapta değindiği birçok önemli konu var. Ancak ben öncelikle velilerimle sık sık konu edindiği ekran süresine kısaca değinmek istiyorum. Çağın gerçeği olan dijital ekranlardan ve onların içindeki hikayelerden çocukları tümden uzaklaştırmak, onları akranlarından da tümden koparmak anlamına gelebilir diyor Şirin. Ya hep ya hiç yok ama sınırlar var. Ve bu sınırlar belli bir yaştan sonra çocukla birlikte belirlenebilir diyor. Diyalog, esneklik ve kuralların nedenlerini tartışmak ve anlamak var ancak kuralsızlık yok!

Okul Öncesi Eğitimin Çocuk Gelişimi İçin Önemi

Selçuk Şirin’i tanıyanlar onun okul öncesi yani kreş ve anaokulu eğitimine ne kadar önem verdiğini bilirler. Çocuğun bilişsel gelişimi en erken yaşlarda en yoğun şekilde gerçekleşiyor. Bu sebeple çocuğun kaliteli bir okul öncesi eğitimi almasını tüm eğitim hayatının en önemli yatırımı olarak görüyor. Esasen bu sadece ailelerin değil daha da önce kamu görevlilerinin ve politikacıların meselesi olmalı.

Kitaptan seçtiğim bu paragraflar umarım ilginizi cezbetmiştir.

Şimdiden keyifli okumalar dilerim.