go oyunu

Laskerler, Satranç ve Go

Emanuel Lasker ve Edward Lasker kimdir?

Satrançla ilgilenen hemen herkes şu ismi mutlaka duymuştur: Emanuel Lasker.

1868 yılında Polonya’da doğan Emanuel Lasker, bir matematikçidir ve felsefeyle de yakından ilgilenmektedir. Ancak onu tüm dünya çapında üne kavuşturan branş satrançtır. Tam 27 yıl boyunca (1894-1921 arasında) unvanını Capablanca’ya kaptırana kadar Dünya Satranç Şampiyonu olarak kalmıştır. Albert Einstein’ın da yakın bir dostu olduğu söylenen Emanuel Lasker, bir dönem (1906 yılında) Go ile de ilgilenmiştir. Kısa süren bu ilgisinin sebebi de başka bir Lasker sayesinde olmuştur.

Satrancın karmaşık dünyasından çıkıp da, Go oyununun hem sade ve hem sonsuz olasılıklı olan dünyasına girersek karşımızda diğer Lasker’i görebiliriz: Edward Lasker.

Mühendis ve de yazar olan Edward L., 1885 yılında Prusya’da doğmuştur. Ünlü bir satranç oyuncusu olmanın yanında ünlü bir Go oyuncusudur ve Go oynayan herkesin çok iyi bildiği şu cümleyi o söylemiştir: “Eğer dünya dışında yaşayan canlılar varsa, mutlaka Go oynuyorlardır.”

Edward Lasker, Emanuel Lasker’le olan isim benzerliğinden dolayı sıklıkla karıştırılır, hatta kardeşi olduğu bile söylenegelmiştir. Ancak aralarında sadece uzak bir akrabalık ilişkisi vardır. Bunu da uzun yıllar süren arkadaşlıklarının sonlarına doğru Emanuel Lasker’in kendi ailesine ait bir soy ağacının dallarından birinin ucunda Edward’ın da adına rastlamalarıyla anlamışlardır. (Dedelerinin dedelerinin babası aynı kişidir.)

Emanuel Lasker

Emanuel Lasker

Satranca Rakip Bir Oyun

Edward, Go oyununu ilk kez bir dergide “Satranca rakip bir oyun” olarak okuduğunda duymuş ve bunu oldukça komik bulup, üzerinde durmamıştı. Daha sonra bir gün, sürekli satranç oynadığı kafedeki bir müşterinin, bir Japon gazetesinin arkasındaki Go oyununa baktığını gördü.

O kişi gazetesini bırakıp kafeden çıktıktan sonra Edward, arkadaşı Max Lange ile hemen gazeteye yöneldi ve oradaki Go diyagramını çözmeye çalıştılar. Ancak gördükleri diyagram henüz tamamlanmamıştı ve biraz evirip çevirdikten sonra oyunu siyahın kazandığını tahmin ettiler. Ancak Japonca bilmedikleri için aynı kafedeki başka bir Japon müşteriye sormaya karar verdiler. Çeviriyi duyduklarında şaşırmışladı: Oyun, siyahın terki ile sonuçlanmıştı.

Sonrasında -tam üç hafta boyunca- Max Lange ile bu gizemli oyunu çalıştılar ve o oyunu neden beyazın kazandığını bu sürenin sonunda zar zor anlayabildiler. Bu zorlanma karşısında oyuna duydukları saygı ve takdir artmıştı ve böylece daha da çok ilgilenmeye başladılar, fakat başka hiçbir satranç oyuncusunun ilgisini çekmeyi başaramadılar.

Edward Lasker

Edward Lasker

İki yıl sonra Emanuel L. ABD’den Almanya’ya Dünya Satranç Şampiyonu unvanıyla döndüğünde Edward ona Satranca rakip bir oyun bulduğunu söylemiş, Emanuel de bunu kuşkuyla karşılamıştı. Ancak daha sonra kuralları öğrenip bir el Go oynadıktan sonra, stratejik olarak oyunun ne kadar derin olduğunu o da anladı. Böylece ikisi birlikte, Japon bir öğrenci olan Yasugoro Kitabatake’den Go dersleri almaya başladılar. Yasugoro’yu engel taşları (handikap) olmaksızın yenebilmeleri de tam olarak iki yılı buldu.

Japon Ustaya Karşı Çaresizlik

Daha sonra Kitabatake, Almanya’yı ziyaret etmekte olan ve aynı zamanda usta bir Go oyuncusu olan Japon bir matematikçi ile bir karşılaşma ayarlar ve Edward, Emanuel ve Emanuel’in kardeşi Berthold -üçü kafa kafaya vererek- 9 tane de engel taş alarak usta oyuncu ile bir maç yaparlar. Hamlelerini ne kadar derin düşünmüş de olsalar usta rakipleri karşısında hiç varlık gösteremezler, hatta Japon usta kendi hamlelerini neredeyse hiç düşünmeden oynar.

Maçın sonunda Emanuel, arkadaşı ve uzak akrabası Edward’a şunu önerir: “Go öğrenmek için Tokyo’ya gidelim.”

Ancak o dönemde Almanya’da AEG firmasında çalışan Lasker, Tokyo’daki fabrikaya transfer edilme talebinde bulunmuş olsa da, iyi İngilizce bilmediği için bu talebi ertelenmiş ve dilini geliştirmesi için İngiltere’ye gönderilmiştir. Arkasından 1. Dünya Savaşı patlak vermiştir ve Tokyo’ya gitmeyi asla başaramamışlardır.

İleriki yıllarda Amerika’ya gitme izni alan Edward, Amerika’da Go oyunun gelişmesinde American Go Association’ın kurucusu Lee Hartman ve Karl Davis Robinson ile beraber en önde gelen kişilerden birisi olmuştur.

Edward Lasker’ın satranç hakkında yazdığı birkaç kitabın yanında “Go ve Go-Moku” adında bir Go kitabı vardır.

Ve işte o ünlü cümlenin tamamını da şu şekilde dile getirmiştir:

“Satrancın Barok kuralları sadece ‘insan’ tarafından yaratılabilmişken, Go’nun kuralları öyle zarif, canlı ve sağlam bir mantığa dayanmaktadır ki, eğer evrenin başka bir yerinde yaşayan canlılar varsa, onlar mutlaka Go oynuyorlardır.”


Yazan: Doğukan Sarıkaya
www.doukansarikaya.blogspot.com

Bu yazı İstanbul Go Okulu editörlerince yazılmıştır/çevrilmiştir. İstanbul Go Okulu kaynak olarak gösterilmeden kullanılamaz, kaynak gösterilmek kaydıyla ticari olmayan amaçlar için izinsiz kullanılabilir. Ticari amaçlı olarak, kaynak gösterilerek dahi kullanılamaz.

 

0 cevaplar

Cevapla

Yazıyla ilgili yorumlarınızı yazabilirsiniz.
Buraya yorumlarınızı yazabilirsiniz!

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir