Kadim Go oyunu ABD ve Çin stratejisini anlamak için bir metafor

William “Trey” Braun, 3.000 yıl önce Çin’de bulunduğu iddia edilen bir strateji oyunu olan “Go”yu anlayarak ABD’nin Çin’le olan ulusal güvenlik stratejisini daha iyi kurabileceğini ve savaştan kaçınabileceğini söyledi.

Emekli bir albay ve aynı zamanda Birleşik Devletler Ordu Savaş Koleji Strateji Enstitüsü’nde (U.S. Army War College’s Strategic Institute – USAWC) araştırmacı olan Braun, 24 Mayıs’ta gerçekleşen Ulusal Medya Kulübü’nde (National Press Club) ABD ve Çin stratejisi üzerine bir tartışma yürüttü.

GRİ BÖLGE

Braun Go’yu anlamadan önce, ABD ve Çin arasındaki “gri bölge” olarak tanımladığı gergin ilişkiyi anlamak gerek diyor.

Aslında, iki ülke de ne savaş ne de barış halinin yer aldığı gri bölgede faaliyet gösteriyor. “Birleşik Devletler’in bu rekabetçi bölgede iyi olduğu söylenemez” diyor.

Görsel: http://www.eurogofed.org/

Çin’in Pekin Yaz Olimpiyatları’na ev sahipliği yaptıktan sonra artan bir kararlılıkla güç değişim sürecine girdiğini belirtti. Çin, o dönemlerde –hızla büyüyen askeri ve ekonomik gücüyle birlikte- bölgede etkinliğini arttırmaya başladı. Aynı dönemde ABD küresel ekonomik krize girdi ve Güneybatı Asya’ya odaklandı.

Braun, “bölgede etkinliğini arttırdı” tabirinin, Çin’in 2. Dünya Savaşı sonrası kendilerinden alındığını düşündüğü Güney Çin Denizi’ndeki kıyıları işgal etmesini kastettiğini belirtti. Çin ayrıca hava ve deniz filolarını, hatta bazen balıkçı teknelerini araç olarak kullanarak diğer ülkelerin hava ve deniz sahalarına müdahale etmeye başladı.

Braun grubuyla yaptığın araştırma sonucunda gelecekteki olası agresif hareketlerin savaşı tetikleyecek yanlış bir hesaplamaya yol açabileceğini tespit ettiklerini belirtti. Aslında dünyanın farklı bölgelerinde 16 ülkenin daha önce rakip devletler ile gri bölgede bulunduğunu ve bu 16 ülke içerisinden 12’sinin yanlış hesaplamalar sonucunda savaştıklarını belirtti.

Bu çalışmanın amacı ABD ve bölgedeki işbirlikçi devletlerin gri bölge çekişmesinden problemsiz bir şekilde çıkabilmesi için bir yol bulabilmek ve böylece Çin’in sonuç olarak bölgede ABD seviyesinde bir güce barış içinde ulaşmasını sağlamak olduğunu belirtti. Her iki ülkenin de uyuşmazlıkları kaba kuvvet kullanmadan çözümlemek konusunda aynı fikirde olduğunu belirtti.

BİR OYUNDAN DAHA FAZLASI

Go bir oyundan çok daha fazlası diye belirtti Braun. Çin, dünyayı onu bir prizma gibi kullanarak görüyor ve ona göre düşünüp ona göre hareket ediyor. Ve Amerika gri bölgede başarılı olmak istiyorsa, öncelikle bu oyununun nasıl oynandığını anlamalı.

Braun Go’yu Batı’nın oyunu olan satranç ile karşılaştırdı.

İki kişilik bir oyun olan Go’da amaç rakibin bir alanını çevirmek ve ele geçirmek. Oyun siyah ve beyaz taşlar ile oynanıyor. Amaç, satranç tahtası boyutlarında olan ama çok daha fazla pozisyonun oynanabileceği tahta üzerinde rakibin taşlarına üstünlük sağlamak.

Başçavuş Paul Ervins Çin’in Hainan Adası, Haikou bölgesinde gerçekleştirilen 2015 Çin Felaket Yönetimi Değişimi programı esnasında Çinli tıbbi meslektaşları ile yaralı taşıma tekniklerini canlandırırken, 16 Ocak 2015.

Oyunun sonunda Go’da da satrançtaki gibi bir kazanan olsa da ve Go’daki “kaybeden” de yenilmiş sayılsa bile, tahtanın çeşitli bölgelerinde kazanmış olabileceğini ve oyunun sonunda masadan her şeyini kaybetmiş olarak ayrılmayabileceğini ve bunun Go’yu farklı kıldığını açıkladı.

Bu analojiyi Çin ve ABD’nin dünyanın çeşitli yerlerindeki gri bölgelerinde askeri, siber, uzay, politika ve ekonomi gibi konulardaki çıkarlarını açıklamak için kullanılabileceğini söyledi. Tahta üzerinde mutlak bir kazanan olmak zorunda değil.

Daha sonra farklı bir anoloji sundu.

Go’daki amaç savaşmadan kazanmak ve bariz bir saldırı bir an önce gerçekleşmek mecburiyetinde değil. Öyle ya da böyle ortaya çıkıyor, dedi. Satrançta ise amaç direkt olarak saldırıp rakibin taşlarını ortadan kaldırmak ve rakip şahı mat etmek dedi Braun.

ABD için satranç analojisinin, “çıkarları tehdit altında” olduğunda “bölgeye gir, orduyu getir ve sonra tekrar barışa dön” eğiliminde olduğunu söyledi. Diğer yanda, Çin’in stratejisi ise ani bir şekilde değil de zaman içerisinde ortaya çıkıyor.

GO’DAKİNE BENZER STRATEJİLER SUNULDU

Braun, Amerikan Ordusu ve ulusal stratejistlerin bölgedeki müttefikler ile ortaklık anlaşmaları yapmak yerine Çin’in bu düşünce şeklini ve bakış açısını anlamaları gerektiğini belirtti.

Bunu başarmak için düşük maliyetli yaklaşımlar var dedi.

Özetlemek gerekirse, bu yaklaşımların büyük bir kısmı bölgesel savunma maliyetini ve yükünü paylaşmayı ve diğer ülkelerin askeri eğitim ve savaşa hazırlıklı olma konularında öncülük etmesini içeriyor. Mevcut durumda bölgedeki ülkeler ABD’nin öncülük etmesini ve yüksek askeri teknolojiyi sağlamasını bekliyor. “Müttefiklerimizin gelişmesine izin vermiyoruz” diyor Braun.

Bunun bir başka etkisi de Çin ile olan gerilimi düşürmek olurdu, diyor. Örneğin, bir Çin balıkçı gemisi ile ABD ordu gemisinin karşı karşıya gelmesi, müttefik bir ülke gemisinin karşı karşıya gelmesinden çok daha kışkırtıcı olur. Ama orada müttefik ülke gemileri bulunmuyor işte.

Bir diğer önemli yaklaşım da halihazırda cereyan etmeyen bir tutum olan sürekli olarak Çin ile diyalog içerisinde olmak ve barışçıl askeri ilişkiler yürütmek olur, diyor.

Çalışma Temmuz ayı sonlarında yayınlanacak ve Stratejik Çalışmalar Enstitüsü’nün internet sitesinden ulaşılabilir olacak.

Orijinal Metin: David Vergun https://www.army.mil/article/168505/Ancient_game_used_to_understand_U_S__China_strategy

Çeviren: Hüsrev Aksüt

Kurumlar İçin Go ve Strateji Eğitimi Sayfamız

Bu yazı army.mil web sitesinden İstanbul Go Okulu editörlerince çevrilmiştir. Bu çeviri İstanbul Go Okulu kaynak olarak gösterilmeden kullanılamaz, kaynak gösterilmek kaydıyla ticari olmayan amaçlar için izinsiz kullanılabilir. Ticari amaçlı olarak, kaynak gösterilerek dahi kullanılamaz.

İstanbul Go Okulu yetişkin Go atölyeri hakkında bilgi almak için tıklayın.