Doğru zamanlama

Doğru Zamanlama

Zaman nedir ki?

Zen ustaları, sık sık, şimdiki zamanda yaşamamızı tavsiye eder. Fakat “şimdiki zaman” nedir? Ne kadar sürer? Geçmişi ve geleceği yok saymamız mı bekleniyor? Şimdiki zamanda yaşama tavsiyesine verdiğimiz tepkiler, zamanın tabiatını tam olarak anlayamamış olmamızdan kaynaklanır.

Filozoflar, neredeyse zamanın başlangıcından beri zaman hakkında düşünmüşlerdir ve bazı filozoflar – kimi günümüz fizikçileri gibi- zamanın gerçek olmadığını iddia ederler! Eğer bu insanlar Go oynasaydı, belki de zamanı daha iyi anlarlardı; çünkü Go, aydınlatıcı bir zaman anlayışı içerir.

Go oyununda doğru zamanlamaİlk bakışta, zaman, saatlerle yakından ilişkili görünür. Bir saat, bir turnuvadaki zamanınızı ölçer –eğer bir Ing saatiyse, size zamandan bahseder- ve uzun zamanda, yavaşça oynayabilirsiniz ya da kısa zamanda, hızlıca oynayabilirsiniz. Aristoteles zaman hareketin ölçümüdür dediğinde, zamanın bu çeşidinden bahsediyordu, ancak Go’da önemli olan zaman çeşidi bu değildir.

Hamlenin oyunun uygun “anında” yapıldığı anlamına gelen “doğru zamanlamadan” bahsettiğimizde ya da başka önemli işler dolayısıyla bir fırsatı kullanmak için “zamanımızın olmamasından” bahsettiğimizde, zamanın daha derin bir şeklini kastederiz. Zamanın bu çeşidi akıp gitmez; hızlı ya da yavaş değildir. Ondan az veya çok olduğunu söylemek anlamsız olur. Go’da ve hayatta önemli olan zaman çeşidi budur.

Bir hamlenin zamanlamasının iyi olduğu anın, saatteki zamanla ilgisi yoktur. Oyunun gelişimi sırasında bir hamle, bir noktada yapıldığında yerel bir şekilde karşılanacak iken, daha sonra yapıldığında yok sayılabilmesi, doğru zamanlamaya tipik bir örnektir. Koşullar, başka bir şeyin bu hamleyi karşılamaktan daha uygun olacağı şekilde değişebilir. Bu ne çeşit bir zamandır?

Saat neyi ölçer?

Bu, bir saatin ölçtüğü şey değildir, geçmişi ve geleceği kapsar. Geçmişin ve geleceğin var olma yolu, saatin ölçtüğü ile ilgili değildir. Aslında geçmiş ve gelecek, şimdiki zamanın parçalarıdır; ki şimdiki zaman da saatle ölçülebilen bir şey değildir. Oyunun her noktasında geliştirilmiş yapılar “geçmiş”tir ve oyundaki fırsatlar “gelecek”tir. Bunlar, birlikte şimdiki zamanı oluştururlar. Geçmiş ve geleceği bu manada doğru anlamak doğru zamanlama kavramının temelidir.

Saatin ölçtüğü şey hakkında düşündüğümüzde, geçmişi, artık var olmayan ve geleceği de henüz var olmamış şey olarak düşünürüz. Fakat bu düşünüş şekli, şimdiki zamanı (eğer gerçek olarak değilse) sanal olarak yok olmuş gibi göstermenin yanı sıra, geçmiş ve geleceğin şimdiki hayatımızdaki ve oyunun oynanışındaki rolünü gözden kaçırır.

biological-clock

Şimdinin içindeki geçmiş

Geçmişi önemli yapan şey, şimdiki zamanda hareketler için iskelet oluşturmasıdır. Yani, geçmiş, en önemli anlamında, şimdiki zamanın parçasıdır. Benzer şekilde, önemli olan gelecek, henüz var olmayan sonuçlar değil, şu anki durumdaki potansiyeldir. Geçmişin ve geleceğin, şimdiki zamanın bir parçası olması ilk başta garip gözükür; ancak işte bu, Go’daki doğru zamanlama kavramının işaret ettiği şeydir; çünkü doğru zamanlama geliştirilmiş yapılara ve onların barındırdıkları potansiyele yanıt vermekle ilgilidir.

Saatin ölçtüğü şey önemli olabilir, ama bir Go oyununun zamanın bu türü nedeniyle kaybedildiğinin nadir görülmesi dikkat çekicidir. Ancak doğru zamanlamada rol alan zamanı anlamak Go’da başarılı olmak için bir esastır.

Garip bir şekilde, her zaman ya geçmiş ya da henüz gelmemiş olduğundan, saatin ölçtüğü zaman gerçekten var olmayabilir. Ancak doğru zamanlamanın ele aldığı geçicilik, gerçek şimdiki zamandır. Geçmişin mirası ve geleceğin olasılıkları tarafından oluşturulmuş şimdiki zaman, oyunlarımızın olduğu kadar hayatlarımızın da esas içeriğini oluşturan şeydir. Bu anlamda şimdiki zaman, aslında var olabileceğimiz tek yerdir.

Yazan: William Cobb
Çeviren: Melike Barsbey


Bu yazı İstanbul Go Okulu kaynak olarak gösterilmeden kullanılamaz, kaynak gösterilmek kaydıyla ticari olmayan amaçlar için izinsiz kullanılabilir. Ticari amaçlı olarak, kaynak gösterilerek dahi kullanılamaz.

1 cevap
  1. Başak Arpacıoğlu
    Başak Arpacıoğlu says:

    Güzel çeviri ve makale için teşekkürler.
    “Eğer gerçekten sahip olduğumuz biricik şey içinde bulunduğumuz an ise ve sahip olmadığımız birşey yitirmemiz de mümkün olmadığına göre, birisinin elimizden alabileceği tek şey yaşadığımız andır. “
    Marcus Aurelius

    Cevapla

Cevapla

Yazıyla ilgili yorumlarınızı yazabilirsiniz.
Buraya yorumlarınızı yazabilirsiniz!

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir